Қазақстан Республикасы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің мекенжайына балалардың құқықтары бұзылғаны туралы азаматтардың жүгінулері
Жетім балалар –жалғызбасты ата-анасының немесе екеуiнiң де қамқорлығынсыз қалған 18 жасқа дейінгі тұлғалар.
Ата-анасының қамқорынсыз қалған балалар - келесі жағдайда жалғызбасты ата-анасының немесе екеуiнiң де қамқорлығынсыз қалған 18 жасқа дейінгі балалар:
- ата-анасының қайтыс болуы (жетім балалар);
- ата-аналардың ұзақ мерзiмде болмауы;
- ата-ана құқықтарының шектелуiне немесе олардан айрылуы;
- ата-анасы хабар-ошарсыз кетті деп танылуына, әрекет етуге қабілетсіз (әрекет қабілеттілігін шектеу);
- ата-анасының сырқаттануы;
- қылмыстың жасалуына күдіктілер мен айыпталушыларды күзетпен қамауға алатын орындарында болуы, ата-анасының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуi;
- ата-анасының баласын тәрбиелеуден немесе оның құқықтары мен мүдделерiн қорғаудан жалтаруына, оның iшiнде ата-анасының өз баласын стационарлық үлгідегі тәрбиелеу, емдеу және медициналық-әлеуметтік мекемесiнен алудан бас тартуы;
- заң тәртібімен белгіленген ата-анасының қамқорынсыз қалған балалар деп танылуы.
Мүгедек – тұрмыс-тіршілігінің шектелуiне және оны әлеуметтiк қорғау қажеттiгiне әкеп соқтыратын, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам.
Мүгедек бала – тұрмыс-тіршілігінің шектелуiне және оны әлеуметтiк қорғау қажеттiгiне әкеп соқтыратын, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған он сегiз жасқа дейінгі адам.
Балаларға арналған интернаттық мекемелер – балалардың тұруы мен оларды ұстау үшін жағдай жасайтын балалар үйі, әлеуметтік-педагогикалық мекемелер, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мектеп-интернаттар, көмекші мектеп-интернаттар, арнайы жалпы білім беретін мектеп-интернаттар, арнайы емдеу-тәрбиелеу мекемелері және басқа мекемелер.
Қазақстан Республикасы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің мекенжайына балалардың құқықтары бұзылғаны туралы азаматтардың жүгінулері
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Балалардың құқықтары бұзылғаны туралы азаматтардың жүгінуінің барлығы | 43 | 64 | 71 | 67 | 81 | 71 | 81 | 74 | 68 | 42 | 18 | 31 |
| оның ішінде: | ||||||||||||
| Соттың орындалмаған шешімі (оның ішінде алименттер) | 8 | 15 | 4 | 7 | 19 | 22 | 22 | 15 | 9 | 14 | 2 | 2 |
| Отбасындағы тәрбие | … | … | 1 | … | 16 | 14 | 19 | 2 | 4 | 2 | 3 | 9 |
| Денсаулыққа деген құқығы | 5 | 8 | 11 | 14 | 10 | 6 | 8 | 10 | 5 | 3 | … | … |
| Әлеуметтік қамтамасыз ету | 5 | 6 | 8 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | … | 1 | … | … |
| Білім алуға деген құқығы | 11 | 6 | 18 | 8 | 9 | 8 | 3 | 15 | 4 | 2 | 1 | … |
| Демалу/бос уақытқа деген құқығы | 1 | 1 | … | 9 | 6 | … | 1 | … | … | … | … | |
| Тұрғын үйге деген құқығы | 2 | 8 | 8 | 10 | 7 | 9 | 6 | 7 | 6 | 1 | … | … |
| Құқық қорғау органдарына деген арыздар | 4 | 10 | 5 | 9 | 4 | 5 | 13 | 11 | 7 | 3 | 7 | 5 |
| Уәкілетті органдарға деген арыздар (қамқорлық органдары) | 9 | 5 | 3 | 8 | … | … | … | 5 | 10 | 7 | 2 | 9 |
| Зорлық-зомбылық | … | … | 3 | … | 4 | 6 | 12 | 6 | 7 | 6 | … | … |
| Сот шешімімен келіспеу | 4 | 7 | 5 | 4 | 2 | 3 | 3 | 4 | 7 | 1 | 3 | 1 |
| Ұлттық белгі бойынша кемсітушілік | … | 1 | … | … | … | 1 | … | … | … | … | … | … |
| Сотта мүддесіне өкілдік ету | … | … | … | … | 2 | … | … | … | 5 | … | … | … |
| Құжаттандыру, тіркеу | … | 4 | 2 | 3 | 2 | 1 | 4 | 2 | … | 4 | … | 1 |
| Сенім бостандығы | … | … | … | … | 2 | 1 | 3 | 3 | 4 | … | … | … |
| Меншік құқығы | … | 1 | … | … | … | … | … | 1 | … | … | … | … |
| Ата-ананың қарым-қатынасы | … | 4 | 2 | 8 | … | … | … | 4 | 3 | 7 | … | … |
| Басқалар | 2 | 5 | 15 | 7 | … | … | … | 1 | 9 | … | … | 3 |